“Ik ervaar weer dat het leven de moeite waard is”

“In mijn hoofd hoor ik altijd de zee ruisen, zegt Patricia (56). “Maar soms steekt er een storm op, dan voel ik me slecht.” Vandaag heeft ze daar geen last van, want er is veel afleiding. Glimlachend stapt ze over het erf van zorgboerderij De Paalse Hoeve in Graauw. De paarden draven enthousiast naar haar toe. Een bruine merry leunt vol tegen haar aan en laat zich lekker masseren in zijn nek. Patricia glundert: “Daarom kom ik hier zo graag. Dieren oordelen niet, ze nemen je zoals je bent.”

Actieve dag

Voor mensen met psychische kwetsbaarheid is dagbesteding in de natuur een uitkomst. Het helpt om terugval te voorkomen, gaat vereenzaming tegen en houdt mensen langer zelfredzaam. Patricia is 3 dagen per week te vinden bij De Paalse Hoeve, op het Zeeuwse platteland. De dieren, de rust en de ruimte doen haar goed. “Thuis zou ik op de bank voor me uit zitten staren, nu heb ik een fijne, actieve dag. Je hebt contacten en je wordt gestimuleerd om te doen wat je leuk vindt.”

Franse sfeer

Vanuit De Paalse Hoeve kijk je weids uit over de polders van Zeeuws-Vlaanderen. Zo Hollands als de omgeving is, zo Frans doet de sfeer op het erf aan. Kunstzinnig en creatief, met een gezellige wilde tuin waar van alles groeit en bloeit. Vincent van Gogh zou zich hier meteen thuis hebben gevoeld. Rond het zorgbedrijf van eigenares Eliane Kips – van Acker vind je kronkelpaadjes, fruitbomen, een modderpoel voor de zwijntjes, een vuurplaats, knusse prieeltjes en een atelier. Er hangt een losse, ongedwongen sfeer. Veel van wat je ziet is door de deelnemers zelf gemaakt, zoals vogelhuisjes en gemozaïkte tafels. Er scharrelt wat kleinvee rond, zoals kippen, konijnen, geiten, zwijntjes. Ook de gepensioneerde paarden en de 5 katten laten zich graag knuffelen en aanraken.

Oplossingsgericht

De deelnemers van de dagbesteding kennen de dieren en het dagritme op hun duimpje. Eliane: “In de ochtend heeft iedereen een kleine activiteit naar keuze, zoals stallen mesten, vegen, helpen met de maaltijd of dieren verzorgen. Maar wil je liever sjoelen of punniken, dan is dat ook prima. In de middag zijn we vaak creatief bezig en wie graag een spelletje Rummicub speelt, kan hier altijd wel een maatje vinden. We sluiten vooral aan bij wat mensen kunnen en willen. Alles in hun eigen tempo.” Eliane houdt het groepje bewust klein, maximaal 6 tot 8 deelnemers, zodat ze iedereen veel individuele aandacht kan geven. Van huis uit is ze sociaal pedagogisch hulpverlener. Ze runt haar zorgonderneming met 2 vaste vrijwilligers. Oplossingsgericht werken is haar visie en altijd kijkend naar wat mensen nog wél kunnen. Ook haar man en dochters helpen regelmatig een handje mee, bijvoorbeeld met bereiden van het middagmaal.

Prikkelgevoelig

Voor Patricia is bezig zijn een goede manier om haar negatieve gedachten te verdrijven. Ze woont zelfstandig en krijgt wekelijks ambulante begeleiding van de ggz. “Ik had geen fijne jeugd. Als kind was ik al heel gevoelig. Ik zag en voelde dingen die anderen niet opmerkten. Mijn omgeving begreep me niet.” Later bleek ze ook fysieke kwalen te hebben, zoals voedselallergie en restless legssyndroom. “Ik kreeg jarenlang verkeerde medicijnen voorgeschreven waardoor ik in een zombie veranderde. Mensen hadden steeds hun oordeel klaar: Ga toch werken joh, dan gaat het wel over.” Ze deed 2 suïcidepogingen en verbleef korte tijd in een psychiatrische instelling. “Die opname deed me geen goed. Ik trok me het leed van die mensen aan en werd nog depressiever dan ik al was. Een vriendin wees me op de dagbesteding van zorgboerderij De Paalse Hoeve. Ik ging kennismaken en het voelde meteen goed. Deze omgeving doet me denken aan mijn jeugd, toen ik bij een vriendinnetje op de boerderij ging spelen. Heerlijk vond ik het daar.”

Medicatie

Sinds haar komst bij De Paalse Hoeve, een jaar geleden, zit Patricia een stuk beter in haar vel. De mist in haar hoofd is opgetrokken. “Het liefst ben ik bij de dieren, ze oordelen niet en voelen me precies aan. In het begin wilde een paard niet door mij geaaid worden, hij deed zijn oren naar achter. Eerst dacht ik nog…wat is er met hem? Maar toen wist ik… ah, ik zit zélf te hoog in mijn negatieve energie. Na een gesprek met mijn neuroloog is toen mijn medicatie bijgesteld.”

“Net als in het echte leven kom je hier dus allerlei soorten mensen tegen.”

Creativiteit

Patricia was altijd al creatief, maar bij De Paalse Hoeve komt haar creativiteit nog meer los, wat te zien is aan de prachtige kunstwerkjes die ze maakt. “Ze ontpopt ze zich tot een ware kunstenares”, zegt Eliane enthousiast. “Ik bedenk regelmatig een nieuwe oefening en stimuleer haar om verschillende materialen uit te proberen. Mijn tactiek is om haar uit te dagen, maar ook weer niet teveel druk op te leggen. Een rustig plekje om te werken, geen overprikkeling, daar let ik op. Tussendoor hebben we gesprekjes over hoe het gaat, wat ze leuk vindt en wat ze nodig heeft.”

Groepsdynamiek

Eliane startte ooit haar bedrijf met een groepje psychisch kwetsbare cliënten, maar gaandeweg koos ze voor een meer gemengde groep. “Op dit moment hebben we mensen met diverse achtergronden, zoals geheugenproblemen, Parkinson, MS en andere beperkingen. “Net als in het echte leven kom je hier dus allerlei soorten mensen tegen. Dat geeft een fijne groepsdynamiek, mensen leren dingen van elkaar. Onze oudste deelnemer is 95 en onderneemt nog van alles, maar uiteraard wel op zijn gemakje. Dat werkt stimulerend voor mensen met psychische problematiek, die vaak moeite hebben om in beweging te komen. Als hij het kan, kan ik ‘t ook!”

Interactie stimuleren

“Ook de interactie met anderen is leerzaam,” vertelt Eliane. “Mensen met psychische problemen hebben vaak de neiging zich terug te trekken uit contact, terwijl het juist makkelijker wordt als je het oefent en aangaat. Met Patricia heb ik daar regelmatig gesprekjes over. Bijvoorbeeld hoe ze de reacties van anderen kan interpreteren en er beter mee kan omgaan.” Patricia: “Ik houd inderdaad niet zo van menselijk contact, voel me vaak afgewezen. Eliane leert mij om bepaalde opmerkingen beter in te schatten. Vaak is het helemaal niet persoonlijk bedoeld en komt het door iemands ziekte of situatie. En de ene persoon ligt je natuurlijk meer dan de ander. Zo kan ik goed opschieten met Marco, hij heeft MS en ervaart dezelfde prikkels als ik. Maar je hoeft hier niet teveel te praten als je dat niet wil, er is ook genoeg ruimte om op jezelf te zijn.”

Duurzaam ondernemen

De Paalse Hoeve is gecertificeerd met het kwaliteitskeurmerk van de Federatie Landbouw en Zorg. SZZ ziet erop toe dat de kwaliteit, de verantwoording en administratie van het zorgbedrijf picobello in orde zijn. Ook is er aandacht voor duurzaam ondernemen en biologisch tuinieren. De landschapstuin van de familie Kips is een paradijs voor insecten en bijen. Er wordt gekookt met onbespoten groenten uit eigen moestuin. “We gebruiken zo weinig mogelijk bestrijdingsmiddelen”, zegt Eliane. “De ecologische voetafdruk houden we klein. In de stallen scheiden we mest en urine, zodat er geen ammoniak in de lucht komt. Zonnepanelen hebben we al op het dak liggen en er staat nog een windmolen op mijn verlanglijstje.”

Jezelf leren kennen

Wat Eliane het allerbelangrijkst vindt, is dat ze mensen een fijne dag kan bezorgen. “In de 15 jaar dat ik dit bedrijf heb, heb ik veel geleerd, ook over mezelf. De kunst is de kleine dingen te zien en geen al te hoge verwachtingen te hebben. Ik ben mijn eigen enthousiasme beter gaan doseren, ik volg nu meer het tempo van de deelnemers.” Ook Patricia heeft zichzelf beter leren kennen. Ze is blij dat ze hier zichzelf kan zijn en dat haar verhaal niet wordt afgedaan als een fabeltje. De grootste winst is dat ze nu meer rust heeft in haar hoofd. “Mijn levenspad is nog niet gelopen. Ik heb weer momenten dat ik ervaar dat het leven de moeite waard is.”