“Een diploma geeft zoveel trots en zelfvertrouwen, dat gun je toch iedereen?”
Ondernemer Marlène Ruigrok-van Houtum vindt dat iedereen mag blijven leren, wie je ook bent en waar je ook vandaan komt. Voor haar oudste dochter Carmen (25), die een beperking heeft, leek dit aanvankelijk niet weggelegd. Dat was de aanleiding voor Marlène om 3Antonius op te richten, een zorgboerderij én mbo-oefenhoeve waar (jong)volwassenen praktijkgericht leren werken. Daarmee kunnen ze praktijkverklaringen en zelfs een mbo-diploma halen. Een unieke formule met Carmen als bewijs: er is veel méér mogelijk dan je denkt.
We gaan terug in de tijd. Carmen wordt geboren als oudste in het gezin Ruigrok, waar later nog 2 kinderen volgen. Marlène: “Carmen was de eerste jaren een vrolijk kind, maar ze werd stiller en stiller. Ze was vaak misselijk en duizelig, we zagen dat haar leervermogen achteruit ging. We dachten eerst aan voedselallergie. Het duurde járen voor een arts ontdekte dat ze aan onzichtbare epilepsie leed, ze had maar liefst 134 aanvallen per half uur. Haar IQ was daardoor gehalveerd.”
Geen enkele school paste bij mij
Carmen was 12 jaar toen ze een spannende hersenoperatie onderging, die gelukkig goed uitpakte. Haar cognitieve achteruitgang stopte, haar geheugen verbeterde en haar vrolijke karakter kwam terug. Toch bleek het speciaal onderwijs niet aan te sluiten bij Carmens manier van leren. Marlène: “Ze kan wel leren, maar ze heeft goede uitleg nodig, veel herhaling en taken die zijn opgedeeld in kleine stapjes.” Carmen licht toe: “De leraren op school waren ongeduldig. Dan zeiden ze: ‘Vraag je het nu alwéér?’ Geen enkele school paste bij mij. Overal moest ik weg als ik net gewend was.” Ze vertelt het nuchter en zonder zich slachtoffer te voelen. Dat ze een beperking heeft, boeit haar niet. “Ik ben gewoon zo, je leert ermee leven,” legt ze vriendelijk uit.
Inclusieve samenleving
Carmen zou op haar 18e van school komen met een uitstroomprofiel ‘dagbesteding’ voor de rest van haar leven. Marlène vond dat niet logisch. “Je mogen blijven ontwikkelen is een recht, het is toch raar dat dat vanaf je 18e niet meer kan?” Ze besloot samen met haar man Peter een eigen leer-zorgbedrijf op te richten, waar (jong)volwassenen zoals Carmen toch verder kunnen leren. Ze licht toe: “Jaarlijks ronden vele jongeren hun onderwijsloopbaan af zonder startkwalificatie. Bijvoorbeeld vanwege een beperking of andere omstandigheden. Wij vinden het belangrijk dat iedereen zich in zijn of haar eigen tempo mag blijven ontwikkelen, een leven lang. Het geeft zoveel trots en zelfvertrouwen als het via de werkende weg wél lukt en dat je kunt aantonen wat je waard bent. Je hoeft niet ineens een volledig mbo-diploma te halen, het is al mooi als je via een praktijkverklaring kan laten zien dat je een onderdeel van een beroep, een werkproces, beheerst. Praktijkleren helpt je om jouw arbeidsvermogen te ontwikkelen. Zo willen we bijdragen aan een inclusieve samenleving waarin iedereen mag meedoen.”
Zorg, onderwijs en werk onder één dak
De stap naar een eigen leerhoeve was voor Marlène niet groot, want ze runde al een eigen opleidingspraktijk voor het bedrijfsleven, de Marlijnacademie. Samen met SBB gaf ze in 2010 een lezing over de Boris-praktijkverklaring, de voorloper van de huidige mbo-praktijkverklaring . In 2016, toen Carmen 18 werd, kreeg ze toestemming van SBB en de Onderwijsinspectie om een erkend bedrijf te mogen starten voor praktijkgericht leren in het mbo. “En zo zijn we begonnen met 3Antonius, de mbo-leerhoeve waar iedereen zich in eigen tempo mag blijven ontwikkelen, een leven lang.” Ze wijst omhoog naar het beeld van de heilige Antonius in de gevel. “Antonius wijst je de weg, het cijfer 3 verwijst naar het 3-in-1 concept: een zorgtak, school én leerwerkbedrijf onder één dak.”
Motivatie is genoeg
De zorgboerderij ging in 2016 van start, naast het woonhuis van de familie Ruigrok, in het groene buitengebied van Langeweg. De monumentale boerderij was al eerder schitterend verbouwd, een flinke investering uit eigen middelen. Leerhoeve 3Antonius ontvangt nu (jong)volwassenen uit de hele regio. “In een veilige omgeving bieden we arbeidsmatige dagbesteding, re-integratietrajecten en beschutte stages. Het onderwijs, de diplomeringsroute, krijgen de deelnemers er kosteloos bij, want we willen niet dat onderwijs iets exclusiefs wordt voor rijke mensen. Bij ons heb je maar één ding nodig en dat is motivatie.”
Persoonlijke begeleiding op maat
Iedere cliënt krijgt bij 3Antonius een begeleidingsplan op maat en bewandelt zijn eigen pad, afgestemd op zijn eigen niveau, tempo en interesses. In het begin is het kennismaken en oriënteren. Cliënten die eraan toe zijn, kunnen via de Marlijnacademie kiezen uit zo’n 30 mbo-leerwegen, zoals horeca, groen, techniek, dienstverlening, zorg of ict. “We laten leerlingen oefenen met echte praktijkopdrachten en echte klanten, om volwaardig te leren participeren in de maatschappij.” Het enthousiaste team van 14 professionals en vrijwilligers zorgt voor een warme sfeer en persoonlijke begeleiding. “We bieden allerlei werkzaamheden aan om talent tot bloei te brengen, zonder dat het een keurslijf wordt. Je leert hier om iets te kunnen. Dat hoeft niet per se in 1 jaar, je mag er ook langer over doen. Een praktijkverklaring is vaak een opstap naar een volwaardig mbo-diploma en betaald werk.”
"Mijn doel is dat nog meer mensen in Nederland zich blijven ontwikkelen en niet meer langs de lijn blijven staan."
Trots op leerlingen
De eerste praktijkverklaring in Nederland overhandigde Marlène aan een medewerker van Sligro. “Nu zijn we in Nederland de grens van 10.000 praktijkverklaringen al gepasseerd, waarvan 1200 via onze Marlijn Academie.” Ze is ongelooflijk trots op de ontwikkeling die de leerlingen van 3Antonius via ‘de werkende weg’ laten zien. Ze noemt inspirerende voorbeelden van jongeren die ooit binnenkwamen zonder motivatie of eigenwaarde en die nu helemaal hun pad hebben gevonden. “Bijvoorbeeld Coen die hier op zijn 16e begon, een jongen die geen minuut kon stilzitten. Hij was helemaal gek van molens. Door die interesse te voeden – hij mocht een houten molen bouwen en meel leren maken – haalde hij toch zijn diploma’s. Hij is nu de jongste molenaar van Nederland en leert verder voor operator B aan een ROC. Of Duncan, een schuchtere jongen die in kleine stapjes zijn mbo 2 diploma haalde en nu conciërge is op een school. Björn is ook een mooi voorbeeld. Een jongen die nooit meer naar school wilde, maar na het halen van een praktijkverklaring toch het vertrouwen kreeg dat hij het wél kon. Nu heeft hij zijn mbo 1 en 2 diploma op zak en een baan in de horeca.”
Carmen is een doorzetter
Ook haar eigen dochter Carmen is een doorzetter gebleken. Die werkmentaliteit en positieve instelling heeft ze niet van een vreemde. “Carmen is nog altijd het hart van 3Antonius, een voorbeeld voor de jongeren hier. ‘Als Carmen het kan, waarom ik dan niet?’ Afgelopen najaar is het haar zelfs gelukt om het mbo Entree diploma te halen voor assistent dienstverlening en zorg. Dat had ik nooit durven dromen. Ze is erg gegroeid in die jaren. Van een twijfelend meisje naar een jonge vrouw die rechter op loopt, op mensen durft af te stappen en zich meer durft uit te spreken.” Carmen wil het liefst verder blijven leren. “Dit is de fijnste school die er is. Je maakt hier nieuwe vrienden en je wordt heel goed begeleid. Ik mag altijd om hulp vragen. En als ik iets niet snap, dan leggen ze het gewoon nog een keer uit. Ooit hoop ik zelf jongeren te kunnen begeleiden, dat is mijn droom.”
Kwaliteit van zorg en tegengas
Marlène begon haar onderneming vooral met verstand van onderwijs. Inmiddels heeft ze ook de kwaliteit van de zorg naar een hoog niveau kunnen tillen. Dat is gelukt door ervaren zorgmedewerkers aan te trekken en zich aan te sluiten bij SZZ. “Ik heb veel te danken aan onze 14 medewerkers en enthousiaste vrijwilligers”, zegt ze. “Ze pakken de zorg en begeleiding heel professioneel aan. Ze doen waar ze goed in zijn en geven me ook tegengas, wat ik heel belangrijk vind. We houden ons team scherp met intervisie, teamontwikkeling en bijscholing.”
Elk zorgbedrijf kan meedoen
Marlène wil ook andere SZZ-ondernemers uitnodigen om zich te verdiepen in de praktijkverklaringen. “Elk zorgbedrijf kan er zo mee beginnen. Het is niet moeilijk. Je kiest echt voor de ontwikkeling van mensen, dat geeft zoveel voldoening. Onze aanpak is laagdrempelig beschikbaar via een portal dat we hebben ontwikkeld: praktijklerenloont.nl .“ Om ondernemers op weg te helpen, verzorgt Marlène kosteloos eendaagse trainingen aan mensen die intern praktijkopleider-plus willen worden. “Dat levert mij niets op, je bent niet verplicht om met onze school samen te werken. Mijn doel is alleen dat nog meer mensen in Nederland zich blijven ontwikkelen en niet meer langs de lijn blijven staan.”
Missiewerk met mooie resultaten
Marlène en haar man Peter die een eigen plantenexportbedrijf runt, steken veel eigen middelen in het bedrijf. “Het is nog steeds veel missiewerk. Ons bedrijf is niet in een hokje te plaatsen, dat merk ik vaak aan gemeenten. Die vragen zich dan af waar we thuishoren: werk, onderwijs of zorg? Nou, we zijn het allemaal, we werken namelijk over schotten heen. Zonder de steun van mijn man Peter en onze 3 kinderen zou ik dit niet kunnen. Het is hard werken, ook in de weekends. Carmen is het kaarsje dat het vuur laat branden.” Het meest genieten ze allemaal van de diplomauitreikingen, twee keer per jaar. “Dat is altijd zo’n feestelijke moment. Al die stralende, trotse leerlingen en hun ouders, daar doe je het toch voor?”
Meer weten over 3Antonius of praktijklerenloont.nl? Of wil je meedoen aan de gratis eendaagse training om erkend praktijkopleider-plus te worden in jouw leerbedrijf? Neem dan contact op met Marlène Ruigrok-van Houtum via administratie@3antonius.nl
Kijk ook op de website van 3Antonius.
