“Klein zijn is een kracht, maar maakt ook kwetsbaar”

Rust, reinheid en regelmaat. Dat is de basis bij ZO, Zorgboerderij Zundert, er is continuïteit en voorspelbaarheid. “Het grote verschil met reguliere dagbesteding is misschien wel dat hier vaste gezichten zijn, zowel van cliënten als begeleiders”, zegt Nicolette Broer, zorgondernemer en eigenaar van ZO, Zorgboerderij Zundert. “Veel prikkelgevoelige cliënten hebben echt last van personeelsverloop. Hier zien ze steeds dezelfde mensen, dat geeft houvast.”

Een hele onderneming

“Ik werkte als begeleider in de zorg, op een reguliere groep. Na de zoveelste bezuinigingsronde in 2014 dacht ik: Ik ga het zelf doen. Dat was een heel bewuste, gedreven keuze, om het ánders te gaan doen. Je start ook niet zomaar een zorgonderneming. Het is een hele investering en letterlijk een hele onderneming. Kwaliteit van zorg vraagt om zoveel meer dan gezellig samen een kip knuffelen. Voor mensen die complexe zorg nodig hebben, die prikkelgevoelig zijn, maakt kleinschaligheid misschien wel het belangrijkste verschil. Vaste gezichten en voorspelbaarheid geven houvast aan mensen die uit balans zijn. Hier bij ons zijn maximaal zes mensen tegelijk. Alleen zo kunnen we de persoonlijke begeleiding geven waar ik voor sta.”

Aanbestedingsronde

“Toen ik startte had ik vooral cliënten met een persoonsgebonden budget (PGB). Na een jaar ging ik ook Zorg in Natura (ZIN) bieden, via de gemeente Zundert”, vervolgt Nicolette. “Daar kwam heel veel bij kijken. Er ging veel tijd en energie zitten in administratieve zaken. En als ik net een template onder de knie had, veranderde die weer. In 2022 was er een nieuwe aanbestedingsronde. Ik stak er bloed, zweet en tranen in en uiteindelijk miste er bij het uploaden van de hele stapel documenten één pagina. Ik lag er meteen uit, kwam niet meer in aanmerking. En dat terwijl de gemeente na jaren samenwerken zo goed wist wat ze aan ons had en juist het kleinschalige hier zo waardeerde. Het ergste vond ik nog dat ik met de cliënten op zoek moest naar andere dagbesteding.”

Redding

“Jaren daarvoor had ik al eens contact gehad met SZZ. Toen dacht ik lekker eigenwijs: die paar cliënten ga ik zelf wel doen. Maar toen ik met mijn cliënten op zoek moest naar alternatieven, heb ik opnieuw contact gezocht. Ik raakte in gesprek met regiomanager Ellen. Een echt mensenmens, met oog voor mij als ondernemer en voor de cliënten. Zij had aan een half woord genoeg, wist precies hoe het reilt en zeilt op een zorgboerderij. En ze wist waarover ze had, als het ging om deze regio en aanbestedingstrajecten. Dat was mijn redding, want samen met SZZ konden we door. Ik werd echt aan de hand genomen. SZZ schoot te hulp in het contact met de gemeente en het Zorgloket hielp met het inrichten van de cliëntenadministratie. Bij complexe zorg komen cliënten nogal eens ad hoc binnen. Dat maakt registratie en verantwoording best weleens ingewikkeld, maar niets was te veel. Ik stond er opeens niet meer alleen voor, wat een verschil maakte dat!”

We kénnen iedereen

“En het belangrijkste: met SZZ samen lukte het om de cliënten bij ons op de boerderij te laten blijven. Sommigen zijn al vanaf het begin hier. Voor hen betekende dat zoveel. Een van onze cliënten was 19 bij de start en nu 30. Die heeft in die periode zoveel stappen gemaakt. Eerst was hij vier dagen per week bij ons. Hij groeide door naar twee dagen werk en twee dagen hier. Vervolgens naar begeleid wonen. En we werken nu toe naar zelfstandig wonen. Dat kan mede dankzij de stabiele basis op deze plek, de continuïteit, de vaste gezichten. We kénnen iedereen. Ik zie ’s ochtends hoe iemand binnenkomt, maar ook hoe de ontwikkeling door de jaren heen verloopt. Bij reguliere dagbesteding is dat veel lastiger.”

Ruimte en rust

En dan hebben we het nog niet eens gehad over de unieke voorzieningen, die typisch horen bij een zorgboerderij als ZO. De groene omgeving, de buitenactiviteiten, de aanwezigheid van dieren. Cliënt Nicole luistert aandachtig mee, terwijl ze aan de andere kant van de tafel aan het schilderen is. Ze vult aan: “Het verzorgen van de dieren is voor veel cliënten heel belangrijk. De dieren zijn er altijd, ze geven geen commentaar. Het maakt ze niet uit hoe jij bent en doet en of je wel of niet praat. Ze zijn altijd blij om je te zien.” “En buiten werken we met de seizoenen”, vult Nicolette aan. “In het winterseizoen doen we andere dingen dan in de zomer. Nu zijn we bijvoorbeeld aan het voorbereiden voor het voorjaar: snoeien, opruimen, nieuwe bakken klaarmaken, een zaaiplan, de akker omzetten. De cliënten doen hier echt de dingen zelf, dat zie je natuurlijk ook niet zo snel bij reguliere dagbesteding. Hier is letterlijk ruimte en rust. Als je even weg wilt, even je hoofd leeg wilt maken, dan is daarvoor altijd wel een plekje. Even lekker naar de dieren.”

Niet mooier dan het is

De zorg doet Nicolette niet alleen. “Mijn man helpt bij het buitenwerk, samen met een buitenvrijwilliger. Ook dat is een vast gezicht, die is hier al vijf jaar. Dan hebben we nog een vrijwilliger die hier al tien jaar is. En een ander acht.” Zelfs stagiaire Kawtar is inmiddels een vast gezicht bij ZO, Zorgboerderij Zundert, zij is er al anderhalf jaar. “Dat is helemaal niet gebruikelijk”, vertelt ze. “Maar ik heb zelf op mijn opleiding gevraagd of ik hier een tweede keer stage mocht doen. En dat mocht. Het is hier anders dan op andere stageplaatsen. Ik ben ook de enige op school die stage echt leuk vind. In het begin had ik best twijfels. Een boerderij? Zou dat wel bij mij passen? Maar het is hier echt superleuk. Het is klein, maar fijn. Daardoor zijn hier volop mogelijkheden. Ik ben me nu aan het oriënteren om na mijn opleiding ook zelfstandig zorgprofessional te worden. Nicolette motiveert me daarbij en maakt me wegwijs. Ze geeft altijd eerlijk haar mening. Dat vind ik mooi, Nicolette maakt het niet mooier dan het is.”

Té rustig

“Ik denk dat ik dat ook herken bij SZZ”, zegt Nicolette. “De dingen niet mooier voorstellen dan ze zijn. Ik probeer, net als SZZ, ook niet iedereen binnen te halen. Het moet wel goed passen. Die houding heeft SZZ ook. Het kleinschalige maakt óók dat je alles van elkaar ziet. Dat vindt niet iedereen leuk. Of als je bijvoorbeeld niet mobiel bent, dan is dit niet zo’n geschikte omgeving. En de rust en voorspelbaarheid zijn voor sommige cliënten ook té rustig. Ik had toevallig deze week een aanvraag voor iemand van 17, die erg van paarden hield. Die is zich dan nog zo aan het ontwikkelen. Ik voelde aan dat die hier misschien wel onderprikkeld zou zijn. Die verwijs ik dan door naar collega zorgondernemers, die op dat gebied meer te bieden hebben. De Bremberg en De Bollendonk hier in de buurt bijvoorbeeld zijn groter, met meer jongvolwassenen. Daar past zo iemand dan veel beter.”

Klein zijn maakt ook kwetsbaar

Zo, Zorgboerdij Zundert is inmiddels drie jaar aangesloten bij SZZ. “Dat heeft mij veel rust gebracht”, zegt Nicolette. “Het is fijn dat er altijd mensen zijn die meedenken. Het Zorgloket staat altijd paraat en met de regiomanager kan ik sparren op een oprechte, eerlijke manier. Ik hoef niet meer alles zelf uit te vinden. Als ik vanaf dag één had geweten wat SZZ allemaal voor ondernemers doet, dan was ik er meteen mee in zee gegaan. Dat zou me veel stress gescheeld hebben. Klein zijn is een kracht, maar maakt ook kwetsbaar. Samen sta je zoveel sterker. En het is ook leuk om gelijkgestemden om je heen te hebben, die snappen wat de kansen en de risico’s zijn van een zorgonderneming in het groen. Want risico’s zijn er natuurlijk ook. Laatst kreeg hier iemand een kopstoot van een geit. Het viel allemaal mee, maar dat maak je in reguliere dagbesteding natuurlijk niet zo snel mee.”

Meer lezen over ZO, Zorgboerderij Zundert